تقسیم حکمت به نظری و عملی و انقسام هر یک از حکمت نظری و عملی به اقسام آن در سنت فلسفه یونانی متولد شد اما در دامن فلسفه اسلامی نضج یافت و فربه گشت. از سویی ملاک تقسیم حکمت به نظری و عملی و ارتباط آن با ماهیت گزاره‌های حکمت عملی ذهن فیلسوفان مسلمان را به خود مشغول ساخت. از دیگر سو ملاک تقسیم حکمت نظری به اقسام آن مباحث درازدامنی را به دنبال داشت. بررسی چیستی موضوع فلسفه اولی، بداهت تصوری و تصدیقی آن ژرف‌اندیشی و عمق نظریه‌پردازی فیلسوفان مسلمان را هویدا می‌سازد. کتاب حاضر به دنبال طرح، بسط و ارائه تحلیلی نوین از تمامی موضوعات فوق با برجسته‌ ساختن اندیشه های ابن‌سینا، ملاصدرا و علامه طباطبایی است.