نگارنده در این کتاب شکل گیری جنبش دانشجویی در ایران و تغییر طرز تفکر و مطالعات این جنبش را در قبل و بعد از انقلاب اسلامی بررسی می کند. وی با تقسیم کردن جنبش دانشجویی ایران به دوره ی کلی قبل و بعد از انقلاب، سه جریان کلی را از آغاز تا دهه ی هفتاد در این جنبش مشخص می کند. نگارنده ضمن این که هر جنبش دانشجویی را زاده ی شرایط اجتماعی و ساختاری موجود در هر دوره می داند، معتقد است به این دلیل که قبل از انقلاب ساختارهای موجود مشروعیت خود را از دست داده اند و اراده ی عمومی و روشنفکران خواهان براندازی این نظام هستند، مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی مهم ترین ایدئولوژی حاکم بر جنبش دانشجویی قبل از انقلاب بوده است. وی نخستین طرز تفکری را که جنبش دانشجویی با آن روبه رو می شود ایدئولوژی مارکسیسم می داند. در دوره ی بعد از انقلاب نگارنده به دو دوره جریان دانشجویی اعتقاد دارد. به اعتقاد وی، در دوره ی بعد از انقلاب به غیر از یک دوره که در راستای اصلاح مسیر انقلاب و نقطه ی عطف آن، انتقاد از دولت موقت و تسخیر سفارت آمریکا بوده است، جنبش دانشجویی به حالت رکود و انفعال فرو رفته است. عصر آغاز جنگ تحمیلی که جنبش در صدد تثبیت استقلال و حاکمیت و مبارزه با امپریالیسم خارجی بود به عصر اتحاد با حاکمیت و دولت معروف شد. با پایان جنگ، اتحاد مطلق به اتحاد نسبی با حاکمیت تبدیل شد و جنبش دانشجویی به پیروی از ایدئولوژی عدالت اجتماعی در صدد دفاع از حقوق مستضعفین برآمد، در دوره ی سوم بعد از انقلاب و اواسط دهه ی هفتاد عدالت اجتماعی به سمت آزادی و دفاع از قانون گرایش یافت. ایدئولوژی این دوره را می توان دوره ی اتحاد و انتقاد از حاکمیت نامید که از ویژگی های آن روشنگری، نقد قدرت، و ایدئولوژی مسلط است.