توجه به نقش زنان در فرآیند توسعه از اوایل دهة هفتاد م.، ناشی از دو واقعیت مهمِ عدم تحقق کلی نظریه های توسعه در بهبود وضعیت کشورهای جهان سوم و موقعیت نامطلوب اجتماعی و اقتصادی زنان در این کشور ها بود. اما در دهة هشتاد م.، مفهوم جنسیت جایگزین مفهوم زنان در توسعه شد. این مفهوم، زنان را به صورت جدا در نظر نگرفته، بلکه موجب می شود تفاوت های ناشی از طبقه، نژاد، قومیت، سن، توانایی و رفتار جنسی میان زنان و مردان آشکار شود. در این رهیافت، توانمندسازی زن ها و رفع نیازهای راهبردی آنها مورد توجه قرار می گیرد. به همین جهت، امروزه دنیا با این واقعیت روبه رو شده که دیگر نمی توان زنان را به عنوان عوامل نامرئی در فرآیند توسعه به حساب آورد. چرا که توانمندی های زنان در میزان موفقیت دولت های در حال توسعه در زمینة کنترل رشد جمعیت، بیکاری، بهداشت و... امری انکارناپذیر است. در جلد ۴۲، از سری کتاب های «پژوهش نامه» تلاش شده، به ابعاد مختلف نقش زنان در توسعه پرداخته شود. بدین منظور، هشت پژوهش علمی از نویسندگان مختلف در این مجلد به چاپ رسیده است.