این مجموعه مشتمل بر دیدگا هها، مناظرات و گفتگوهای نویسندگان کتاب در خصوص مقوله اجتهاد ـ چرایی استمرار آن ـ ضوابط حاکم بر فرایند اجتهاد و تحولات تاریخی آن و ... است.در بخش نخست کتاب اجتهاد میان متن، مصلحت و واقعیت از قول " دکتر احمد ریسونی" تشریح می شود. بخش دوم مبحث اجتهاد میان متن و واقعیت" استاد محمد جمال باروت" را در بر می گیرد، و در بخش سوم هر کدام از آنها نظریات دیگری را نقد و بررسی نموده است.