پیشرفت اسلامی، حرکتی مستمر و نوشونده از وضع موجود به سوی وضع مطلوب در همه جنبه ها و ابعاد وجودی اعم از مادی و معنوی است تا آرامش و آسایش در متن زندگی اسلامی تعریف و تحقق یابد. پیشرفت اسلامی برساخته از منابع و مبانی وحیانی است تا صیرورت و تصعید وجودی به سوی «حیات طیبه» بر محور انسان شناسی تمام عیار و مبتنی بر بینش ها، گرایش ها، توانش ها و کنش های واقع گرایانه انسان شکل و شاکله یابد. بنابراین تعریف، تدوین و طراحی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت اسلامی مترتب بر تبیین هویت و ماهیت انسان از منظر آموزه های وحیانی و نگاه نظام مند به اوست، زیرا انسان ترکیبی از مثلث مبارک: طبیعت، غریزه و فطرت است و نگاه جزیره ای به او عامل نقص در انسان شناسی و الگوی طراحی شده مبتنی بر آن می باشد. در کتاب پیش روی ماهیت، مبانی (مبانی انسان شناسی) و مؤلفه های پیشرفت اسلامی مورد تحقیق و تدوین قرار گرفته است.