موضوع پژوهش حاضر، بررسی جغرافیای تاریخی جهان اسلام و روند فتوحات و تحوّلات اقتصادی و فرهنگی در جغرافیای اسلام، در چهار قرن اول هجری است. مطالب اثر در سه بخش تدوین شده   است. نگارنده، پیش از ورود به مباحث اصلی، مطالبی پیرامون عصر فتوح، اسلام  گرایی و حوزه  های فتح   شده در جهان اسلام، به عنوان مقدّمه ذکر کرده   است. بخش نخست اثر، به معرّفی شهرها و سرزمین  های اسلامی و راه  های ارتباطی آن  ها اختصاص دارد. منطقة میانی (شامل جزیره العرب؛ مصر و بین  النهرین و شام)؛ جهان ایرانی؛ مغرب اسلامی و واقعیت زبانی ، محورهای اصلی مورد بحث در این بخش است. در بخش دوم، توان مالی و روش  های عمرانی در جهان اسلام و روند آغاز مصرف  گرایی تشریح شده   است. در بخش پایانی نیز، چرخة مبادلات در جهان اسلام و تولیدات و کالاهای بازرگانی مورد مطالعه قرارگرفته   است.