آثار اصیل هنری، اغلب غافل گیرکننده و پیش بینی ناپذیر و فراهم کننده زمینه برای تجربیاتی تازه اند؛ عادت زدایی می کنند و از الگوهای مرسوم فراتر می روند. در سمفونی های بتهوون مواردی قابل توجه از این ویژگی بنیادین هنر را می توان یافت. این ویژگی که در آثار آهنگ سازانی چون «گوستاو ماهلر» و بعدها مدرنیست های نیمه اول قرن بیستم به شکل تمایلی سبک شناختی درآمد، اهمیت مخاطب را در مقام موجودی اندیشمند قوت بخشید. هنر به این ترتیب از وضع مستقر و عادت زده موجود فراتر می رود.