معرفی مختصر تاریخچه، سرفصل های دروس، عالمان بزرگ دینی و آثار و تألیفات مهم آنان و اهداف و رسالت واقعی «حوزه های علمیه» است. مباحث مطرح شده در این نوشتار به شرح ذیل می باشد: حوزه های علمی صدر اسلام، حوزه های علمی شیعه از جمله: حوزه درسی امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، حوزه های کوفه، بغداد، نجف، حله، حلب، جبل عامل، ری، الازهر و قم، عالمان بزرگ حوزه ها و آثار آنان، کیفیت کار و وضعیت  کمی حوزه ها، امور مالی آن ها، مقایسه مدارس نظامیه بغداد با حوزه های علمی شیعه، مکتب خانه های قدیم، رسالت حوزه های علمیه که در آن رهبری نهضت های مردمی برجسته شده است. در پایان کتاب، آثار علمی مولف به صورت گذرا معرفی شده است.