«صمد بهرنگی» علاقه خاصی به فولکلور و ادبیات عامیانه آذربایجان داشت. او در مسافرت هایش به روستاهای آذربایجان، در جمع دوستان، فامیل و در هر جای دیگر سعی می کرد از جمع حاضرین استفاده کرده، این گنجینه را از دل و سینه ها بیرون بکشد. موضوع و مضمون افسانه ها و ناغیل های آذربایجان بسیار گسترده است. ناغیل ها مراسم و عادات، آمال و آرزوها و خواست مردم را بیان می کنند. صمد بهرنگی سعی داشت تمامی افسانه های آذربایجان را منتشر کند، ولی رژیم قوم ستیز شاهنشاهی اجازه نشر آن ها را نمی داد. کتاب حاضر متن فارسی «آذربایجان ناغیللاری»، نوشته صمد بهرنگی است.