کتاب حاضر، در مقام توصیف وضعیت فکری حوزه معاصر قم و درصدد پاسخ به پرسش های گذشته است. بر این اساس، نگارنده در بخش اول، ذیل عنوان «چارچوب نظری» به تمهیدات نظری این پژوهش، از قبیل مفاهیم، ادبیات موضوعی و روش تحقیق می پردازد. در بخش های دوم، سوم و چهارم نیز سه جریان اجتهادی، نص گرایان و جریان عقل محور را بررسی می کند. ذیل هریک از این بخش های خرده جریان های فعال در هریک از این کلان جریانات را بیان و نسبت آن ها با اندیشه انقلاب اسلامی توضیح داده می شود.