آن‌چه مرتضی مردیها در کتاب مبانی نقد فکر سیاسی به آن پرداخته است نه‌فقط شرح مفاهیم کلیدی فلسفۀ سیاسی، بلکه نقد تعابیر رایج از این مفاهیم از طریق بازتعریف آن‌هاست.
مردیها در کتاب مبانی نقد فکر سیاسی به‌قصد آشنایی‌زدایی از تعابیر آشنا از مفاهیم حوزۀ اندیشۀ سیاسی به شرح این مفاهیم پرداخته است. او بر آن است که در این کتاب به نقد تعابیری بپردازد که گفتمان‌های فلسفی و روشنفکری مدرن‌ستیز از این مفاهیم ارائه داده و جا انداخته‌اند.
در کتاب مبانی نقد فکر سیاسی با تعابیری از موضوعات و مفاهیمی چون دولت و انقلاب و وطن و... مواجهیم که تعابیر رایج و مرسوم از چنین موضوعات و مفاهیمی را به چالش می‌کشند.
کتاب مبانی نقد فکر سیاسی از مقدمه، شش فصل و یک بخش نتیجه‌گیری تشکیل شده است.
فصل‌های شش‌گانۀ کتاب مبانی نقد فکر سیاسی عبارتند از: «دولت»، «تحول انقلابی»، «رفورم»، «بیگانه»، «وطن» و «جهان».
آنارشیسم پنهان، آنتاگونیسم طبقات، انقلاب و سنت روشنفکری، چیستی انقلاب، کارکرد تحول انقلابی، استعمارستیزی، دموکراسی بین ملل، وطن‌دوستی، ناسیونالیسم قومی و ملی، جهانی‌شدن و استقلال ملی، مهاجرت نخبگان و روشنفکران علیه جهانی‌شدن از جمله موضوعاتی هستند که در فصل‌های مختلف کتاب مبانی نقد فکر سیاسی به آن‌ها پرداخته شده است.