پیش از آنکه طوایف آریایی تبار در سرزمینی که به نام آنان «ایران» خوانده شد، استقرار یابند، در هر بخش از این کُهن               بوم و بر جوامعی ساکن بودند و تکوین بخشی از تمدن را بر عهده داشتند: کاسی               ها، مانناها، اورارتوها، عیلامی               ها، گوتی               ها، لولوبیان و شمار بسیاری از اقوام دیگر که هر کدام حکومت و تمدن               های درخشانی را پدید آورده اند. اقوامی هم در پیرامون این گروه               ها می               زیستند که در آسیای مرکزی، کناره               های سند و پنجاب، آناتولی و میانرودان (بین النهرین / جایی که بعدها به دل ایرانشهر آوازه یافت) پراکنده و گاه صاحب               نام و نشان در آفرینش تمدن و نخستین جماعت               های برخوردار از حیات مدنی بودند.