برجسته ترین ویژگی منش ایرانیان علاقه به تفکر فلسفی است. اما با نگاهی به تاریخ اندیشة ایران، از یک سو به نظر می رسد که ذهن ایرانی بیشتر گرایش به امور جزئی دارد و نمی تواند دستگاه فکری منسجمی را با پرداختن به اصول کلی و واقعیات مشهود بنیاد نهد و از سویی دیگر از آنجا که تفکر فلسفی در ایران تحت تاثیر فرهنگ سامی بوده، عمیقا با مفاهیم دینی پیوند یافته و از همین رو متفکران جدید پیوسته پایه ریز نهضت های دینی بوده اند. کتاب حاضر، نخستین کتاب فلسفی اقبال لاهوری است و در واقع نخستین گزارش تاریخی اندیشة فلسفی در ایران به شمار می آید. وی در این کتاب ایده گرائی و واقع گرایی ایرانی را با موفقیت مورد بررسی، تجزیه و تحلیل قرار داده است. کتاب دارای دو بخش با عنوان های فلسفة ایران پیش از اسلام و دوگانه انگاری یونانی است. برخی مباحث جزئی تر مندرج در کتاب نیز عبارت اند از: ارسطوئیان نوافلاتونی ایران، طلوع و افول خردگرایی در اسلام، تصوف ایرانی و اندیشة ایرانی در دوره های اخیر.