ارنست نولته، اندیشمند و تاریخ نگار جنجالی آلمانی، پس از نیم قرن کار نظری و انتشـار کتـاب هـایی ستـرگ در بـاره فاشیسم، مارکسیسم، فلسفه تـاریخ و تاریخ اندیشی، در دهه هشتاد عمر خود به «اسلام گرایی» روی آورد و نتیجه پژوهش هایش را در کتاب اسلام گرایی: سومین جنبش مقاومت رادیکال گرد آورد. بهترین توصیف در باره این کتاب همین است که بگوییم این اثر بیش از آن که برای آلمانی ها، اروپاییان و غیرمسلمانان نوشته شده باشد، برای مردم خاورمیانه نوشته شده است و بیراه نیست اگر بگوییم ما ایرانی ها مخاطب اصلی آنیم؛ مایی که کشورمان پرچمدار اسلام گرایی سیاسی در خاورمیانه شد و در پی انقلاب 57 نخستین حکومت اسلامی تمام عیار را برپا کردیم. به همین دلیل تمام مباحث کتاب برای خواننده ایرانی جذاب است؛ به ویژه آن جا که در باره خود ایران سخن به میان می آید: از ناصرالدین شاه و سیدجمال الدین اسدآبادی تا پهلوی ها، از دکتر علی شریعتی تا آیت الله خمینی. نظریه اصلی کتاب در عنوانش آمده است: اسلام گرایی سومین جنبش مقاومت رادیکال در تاریخ معاصر معرفی می شود. اما فارغ از این که نولته در اثبات این نظریه چقدر موفق بوده است، کتاب سرشار از نکته سنجی ها و سرنخ هایی برای مطالعات تطبیقی در باره کشورها و جنبش های اسلامی است و بدین سان افق های جدیدی را به روی فهم تاریخیِ ما ایرانی ها می گشاید. ما با مطالعه این اثر، از آن رویکرد معیوبی که می خواهد تاریخ را فقط بر اساس سرنوشت ملی درک کند، رها می شویم و در گستره ای فراملی و چندلایه ــ و در نهایت در دایره ای به شعـاع کل جهان ــ به تاریخمـان می نگریم و از این رهگذر، دریچـه های تاریخ اندیشانه جدیدی به رویمان گشوده می شود.