در این کتاب از مجموعه "ایران و همسایگان "طی شش فصل، تحولات عمدتا سیاسی جمهوری خودمختار نخجوان، از چیرگی روس ها تا سقوط بلشویک ها ( 1991ـ 1828م)  شرح و بررسی شده است .به تصریح مولف در مقدمه، در این کتاب جمهوری خودمختار  نخجوان به صورت مجزا و جدا از ترکیب جمهوری آذربایجان و براساس مبنای حقوقی  و سیاسی عهدنامه تحمیلی ترکمانچای 1828م/ 1243ق بررسی می شود .در فصل اول  "جغرافیای سیاسی نخجوان "توصیف و تشریح می گردد .فصل دوم شامل بررسی پیشینه  تاریخی نخجوان و تحولات سال های 1828تا 1907است .تحولات نخجوان در سال های   1907تا 1917م/ 1320تا 1333ه .ق موضوع فصل سوم کتاب را تشکیل می دهند . فصل چهارم به بررسی رویدادها و تحولات نخجوان در سال های 1918تا 1924م/   1333تا 1339اختصاص یافته است .نویسنده در فصل پنجم اوضاع و احوال نخجوان  را از دوران مربوط به حاکمیت بلشویک ها طی سال های 1924تا 1991میلادی، بررسی  می کند .آخرین فصل کتاب (ضمایم) شامل متن تعدادی قرارداد، نقشه و فهرست منابع  است .