مفهوم «عرفان» در گفتمان معاصر فارسی آشنا و پرکاربرد است. اما اگر چهارصد سال به عقب برگردیم سراغی از آن نمی توان گرفت، مگر در کتب تخصصی تصوف. حتی در سراسر جهان اسلام آنچه میان عامه و خاصه مقبول و محبوب است، تعبیر تصوف است نه عرفان. در این کتاب نویسنده تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که چگونه مفهوم عرفان در میان ایرانیان چنین قدر و منزلتی یافت. برای این منظور، از زاویۀ تاریخ اندیشه و تاریخ اجتماعی به تحلیل دگرگونی‌های بنیادینی پرداخته که جامعۀ ایرانی در طول چند سدۀ گذشته از سرگذرانده است. وی معتقد است که این دگرگونی‌ها، از شکل‌گیری و قدرت‌یافتن علمای شیعه در عهد صفوی تا ظهور و گسترش گفتمان تجدد از اواخر دورۀ قاجار تاکنون، نقش مهمی در تغییر نگاه ایرانیان به تصوف و به‌حاشیه‌کشیدن آن و به‌میدان‌آوردن عرفان به عنوان بدیل داشته‌اند.