دوره استقرار پیامبر در یثرب و تشکیل اولین اجتماع مسلمانان در این منطقه، از جهات گوناگون مورد استناد و ارجاع فرق اسلامی قرار گرفته و می‌‌گیرد. ایراد اساسی و عمده این ارجاعات، خوانش مدرن از مدینه با استفاده از مفهوم شهر است. در این نوشته تلاش شده با استفاده از روش‌های زمینه‌گرایانه و آخرین و جدیدترین یافته‌ها و اطلاعات به دست آمده در این زمینه، خوانشی جدید از مدینه و ماهیت بافت قبیله‌ای و ساختار اجتماعی ویژه آن ارائه گردد. بدیهی است چنین خوانشی، افق و نگرش جدیدی از کتاب و سنت نبوی به‌ روی پژوهشگران حوزه‌های تاریخ اسلام، مطالعات قرآنی و سایر علوم انسانی مرتبط با حوزه صدر اسلام خواهد گشود.