کشمکش اصلی بین اسلام و سکولاریسم در دوره ی مورد نظر بر سر این مسئله بود که قانون اساسی تا چه حد باید جایگزین شریعت شود، زیرا قرار بود که بخشی از آن در دادگاه های سکولار مورد استناد قرار گیر، و اینکه قانون جدید تا چه حد با شریعت سازگار بود، بحثی که ذهن ایرانیان را تا عصر حاضر به خود مشغول داشته است و به خصوص در سال 1357 از اهمیت برخوردار بود. بسیاری از علمایی که در جنبش اصلاحات شرکت داشتند از مفهوم قانون اساسی به عنوان یک نظام معتبر حقوقی-قضایی پشتیبانی می کردند، نظامی که می شد رابطه ی بین شاه و مردم را به درستی برمبنای آن قرار داد. با این وصف، در آن زمان بسیاری از علمای معتبر چه در تهران و چه در ایالات بر این باور بودند که قانون جدید باید از برخی جهات اصول شریعت و ارزش های اسلامی را به رسمیت بشناسد.کشمکش بر سر قانون در تهران و تبریز بدتر از همه جا بود و چنان که خواهیم دید، این موضوع به منبع جدی و روزافزون اختلاف بدل شد. جمعیت های اسلامی که نه تنها دستور کار اسلامی و حقوقی خود را داشتند بلکه سازمان و مقررات لازم برای به آن را نیز تدارک دیده بودند، در هر چهار شهر مورد پژوهش سر برآوردند.