نگارنده در کتاب، علاوه بر بررسی نشانه های عقب ماندگی و دلایل عقب ماندگی تاریخی ایران، سعی دارد راه کارهایی به منظور رفع این نقیصه نشان دهد. به گفته ی نگارنده: "مساله ی عقب افتادگی ایران، اولین بار توسط عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی شاه، مطرح گردید که در پی بازدید از روسیه و دیدن شگفتی های جهان غرب در مقام مقایسه برآمده و حس کنجکاوی او برانگیخته شده لذا اقدام به اعزام دانشجو به اروپا کرد و فصل نوینی در تاریخ ایران آغاز شد... از آن تاریخ تا کنون سه بار فرصت برای ایرانیان پیش آمده تا به تحقق حقوق شهروندان و آزادی و قانونمندی و در نتیجه پیشرفت های اقتصادی برسند، یکی پس از امضای فرمان مشروطیت، بار دوم پس از استبداد صغیر و با سوم بعد از وقایع شهریور 1320. اما هر سه بار مساله با شکست رو به رو شد و منجر به استقرار حکومت های دیکتاتور و خودکامه گردید تا جایی که در برخی موارد و زمینه ها نه تنها پیشرفتی حاصل نشد بلکه سیر قهقرا پیموده شده". بر این اساس این کتاب، به بررسی دلایل عقب ماندگی ایرانیان و نیز آسیب شناسی جامعه ی ایران تحت این مباحث اختصاص دارد: نشانه های عقب ماندگی در ایران، منظور از ایران و ایران گردی، دلایلی که اغلب برای عقب ماندگی ایرانیان و توجیه آن اقامه می شود و ارزشیابی آن ها، زمان آغاز عقب ماندگی ایرانیان، فقدان یک نقطه ی عطف در تاریخ ایران، دلایل عقب ماندگی ایرانیان و رابطه ی آن ها با ویژگی های جغرافیایی، و خوی قدرت گرا و آثار سوء آن در جامعه ی ایران.