دانشگاه در تراز جهانی، خاستگاه اندیشه و معناست، نهاد «تولید و انتقاد دانش» و کانون «نقد و روشنگری اجتماعی» است. دانشگاهیان در سطح ملی، نقش موثری در توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی دارند و در سطح بین المللی نیز، ضمن گسترش مرزهای دانش، به صلح جهانی، و بهبود و ارتقای شرایط زیست بشری، و ظهور امکانات نهفته انسانی کمک می کنند. کانون های دانشجویی، سرشار از انگیزه و ناظران و ناقدان نقاط آسیبمند جوامع و اداره کشورها هستند.
سرگذشت دانشگاه، مستلزم استقلال آکادمیک و آزادی علمی است و از این طریق می تواند کار ویژه های خود را ظاهر سازد و راهگشای سیاست گذاری و مدیریت کشور باشد. اما این امر نیازمند ساختار و نهادهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مناسبی است. در کشور ما نیز این موضوع، ماجرایی بسیار تامل برانگیز داشت و دانشگاه ایرانی در قبل از انقلاب و بعد از آن، با فراز و نشیب ها و چالش هایی روبه رو بوده است. کتاب حاضر با بررسی این روند و چالش های آن از بعد تاریخی و سیاسی، برخی از اضلاع موضوع را برای علاقه مندان و محققان روشن می سازد.