کتاب حاضر، جلد پنجم از این مجموعه است که با هدف ارائه گزارشی از مقررات و قوانین تقسیمات کشوری و توضیح و توصیف آن نگاشته شده است. این کتاب روند شکل گیری قوانین ایران در حوزه تقسیمات کشوری را، در سه دوره قانون گذاری 1286، 1316 و 1362 هـ. ش، بررسی می کند و به چگونگی شکل گیری استان ها، شهرستان ها، بخش ها و دهستان ها و نیز تجمیع روستاهای کشور، ایجاد، انتزاع و الحاق و تغییر نام واحدهای تقسیمات کشوری، در طول یک صد سال اخیر، می پردازد. پژوهشگران در این جلد، روند شکل گیری قوانین ایران در حوزه تقسیمات کشوری در استان های قزوین، قم، کردستان و کرمان را بررسی کرده و شکل گیری شهرستان ها، بخش ها، دهستان ها و نیز تجمیع روستاها، ایجاد، انتزاع و الحاق و تغییر نام واحدهای تقسیمات کشوری این چند استان، در طول یک صد سال اخیر، را به تصویر کشیده اند.