اهمیت ویژه تبیین و تحلیل تاریخ به گونه ای است که خود خداوند تبیین کننده تاریخ پیشینیان بوده و خود، سرگذشت ملت های پیشین و تاریخ انبیاء را برای پیامبر خویش تبیین کرد و آنها را موظف ساخت تا به هدف اندیشیدن وتفکر مردم، تاریخ هابیل و قابیل، بلعم بن باعورا، حضرت نوح، حضرت موسی، حضرت ابراهیم و … را برای مردم بازگویند و از مردم بخواهد در پدیده های آسمان و زمین مطالعه و تفکر کنند: از این رو، در این اثر سعی شده در توصیف، تبیین و تحلیل داده های تاریخی به اندازه حوصله دانشجویان و نیز به اندازه وسع خویش، از آیات قرآن به خوبی استفاده شود.

فهرست مطالب:
درس اول: مباحث مقدماتی
درس دوم: محیط پیدایش اسلام
درس سوم: از تولد تا بعثت حضرت محمد
درس چهارم: از بعثت رسول الله تا هجرت مسلمانان به حبشه
درس پنجم: از مهاجرت مسلمانان به حبشه تا هجرت به یثرب
درس ششم: مهاجرت به یثرب
درس هفتم: تشکیل و تثبیت حکومت اسلامی
درس هشتم: جنگ افروزی مشرکان؛ کارزار بدر واحد
درس نهم: جنگ افروزی مشرکان؛ از احزاب تا ابلاغ برائت
درس دهم: یهودیان در تراز قرآن
درس یازدهم: مواجهه یهودیان با حکومت نبوی
درس دوازدهم: منافقان در تراز قرآن
درس سیزدهم: عملکرد منافقان در برابر حکومت نبوی
درس چهاردهم: مباهله حجه الوداع و سپاه اسامه
درس پانزدهم: رحلت رسول الله سقیفه و استدلال علی (ع) درباره جانشینی
درس شانزدهم: جهانی بودن اسلام و عوامل گسترش آن