این کتاب از آثار اولیه اندیشمند معاصر «محمد عابد الجابری» (1935 - 2010) است. جابری در این کتاب این فرضیه عام را مطرح می کند که فهم تطور و صیرورت تاریخ عربی اسلامی از مجرای نظرات ابن خلدون در باب تاریخ بهتر صورت می گیرد؛ او در ادامه این فرضیه را گسترش می دهد تا برای مثال در مجموعه نقد عقل عربی بر پایه نظر ابن خلدون عوامل مؤثر بر تکوین عقل سیاسی عربی را عقیده، قبیله و غنیمت معرفی کند. همچنین در کتاب به روشنی ادعای ابن خلدون مبنی بر اینکه علم عمران یک علم کاملا نوبنیاد است، بررسی می شود.