در کتاب حاضر، مؤلف ابتدا نگاهی اجمالی به مفاهیم تربیت و هدف های آن و ارتباط آن با اخلاق، پیشرفت، خلاقیت و هنر انداخته است و سپس به بررسی رابطه آزادی و انضباط از دیدگاه مربیان بزرگ، «کانت» و «روسو» پرداخته و دیدگاه های هرکدام در مورد آزادی و انضباط و وجوه اشتراک و افتراق هرکدام درباره آزادی و انضباط، همچنین با توجه به مقتضیات مورد بررسی قرار داده است. در این راستا، مؤلف ابتدا تعاریف مختلف آزادی و انضباط و سپس دیدگاه های مختلف و متعدد مکاتب، روانشناسان و صاحب نظران در تعلیم و تربیت به خصوص «کانت» و «روسو» را یادآور شده و نقاط ضعف و قوت هرکدام از این دو موضوع را بررسی کرده است و سپس به تحلیل آرا، مفاهیم و مقایسه آن ها و برقراری ارتباط مفهومی پرداخته است.