کتاب حاضر بعد از تبیین و بیان مسئله موجود و ضرورت توجه به موضوع شهر و معماری ایرانی اسلامی؛ با جمع آوری و دسته بندی رویکردها و نگرش های موجود به موضوع شهر و معماری اسلامی، به جستجوی مبنا و معیاری اصیل به جهت تدوین مبانی اصیل شهر اسلامی می پردازد و پس ازآن با استنباط این مفهوم که قرآن به عنوان کتاب هدایت بشری، متعلق به همه زمان ها و مکان ها است، آن را به عنوان معیار اصیل در تشخیص و تمیز شهر اسلامی برمی گزیند و با در نظر گرفتن متن آیات و روایات به تبیین صفات و ویژگی های شهر اسلامی می پردازد.