در مجموعه حاضر تلاش شده تا مبانی نظری و ریشه های تاریخی انقلاب اسلامی ایران مورد بررسی، تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. در فصل نخست اثر پیرامون ماهیت و چگونگی پیدایش مذهب تشیع و دلایل و روند تدریجی گسترش آن در بخش های مختلف جهان اسلام اطلاعاتی آمده است. در فصل دوم، سیر تکوین و تحول اندیشه ولایت فقیهان جامع الشرایط در عصر غیبت مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم مسئولیت پذیری و نقش و جایگاه تاریخی علما، فقیهان و مجتهدان جهان تشیع در حیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی جامعه مسلمانان بازکاوی شده است. نقش و جایگاه تعیین کننده علما و مراجع جهان تشیع در بسیج سیاسی و دینی مردم ایران و ...، از دیگر مطالب مندرج در جلد نخست این مجموعه است.