نویسنده در این کتاب سعی کرده گرایش های ناسیونالیستی در ایران را مشخص و محورهای فکری و مبانی نظری هر یک از این گرایش ها را بررسی نماید .وی  ابتدا در "مدخل "کتاب، به پیشینه تاریخی جریان فکری ـ سیاسی ناسیونالیسم  اشاره کرده، عناصر اصلی و مفاهیم اساسی تشکیل دهنده ناسیونالیسم را نام  می برد و تعریفی از این اصطلاح به دست می دهد ;سپس عوامل موثر در تحولات  ناسیونالیسم و تحقیقات و آثار منتشر شده درباره آن را معرفی می کند .مباحث  اصلی کتاب در سه فصل سامان یافته اند .فصل اول به چگونگی سرآغاز پیدایش  ناسیونالیسم در ایران و گونه شناسی آن تا 1320مربوط می شود .در این فصل  ابتدا زمینه های سیاسی ـ اجتماعی پیدایش ناسیونالیسم در ایران تحلیل می گردد  که طی آن تلاش شده نوعی پیوند میان واقعیات جامعه ایران و پیدایش ناسیونالیسم  در این کشور برقرار گردد .در این فصل همچنین از "آخوندزاده"، "میرزا آقا  خان کرمانی "و "ملکم خان "به مثابه حاملان مفهوم و مکتب ناسیونالیسم از  غرب به ایران سخن به میان می آید .مطالب پایانی فصل اول، شرح مختصری از  گرایش های ناسیونالیستی در ایران از آغاز تا شهریور 1320است که عبارت اند  از" :ناسیونالیسم لیبرال"، "ناسیونالیسم مذهبی "و "ناسیونالیسم باستان  گرا ."فصل دوم به پیدایش گرایش های جدید ناسیونالیستی در ایران اختصاص  دارد .قسمت عمده مباحث کتاب مربوط به همین فصل است .در این فصل، ناسیونالیسم  چپ توده ای، ناسیونالیسم بیگانه ستیز و ناسیونالیسم نژادگرا به دلیل اشتراک  در مخالفت با امپریالیسم و پذیرش چارچوب مرزهای سیاسی ایران، بررسی شده اند . "ناسیونالیسم قومی "نیز که در شمار گرایش های ناسیونالیستی جدید است،  به دلیل تفاوت ماهیت این گرایش با سه گرایش قبلی، در فصل سوم تحت عنوان  "شکل گیری گرایش های ناسیونالیستی قومیت گرا "ـ به طور جداگانه ـ بررسی  شده است .در این فصل ناسیونالیسم قومی ترک (آذری) و ناسیونالیسم قومی کرد  تشریح و تبیین شده است .در پایان نیز نتیجه گیری کلی پژوهش آورده شده است . فهرست منابع و ماخذ پایان بخش کتاب است .