کتاب حاضر، سومین دفتر از مجموعه مباحثی است که تلاش دارد تاریخ فکری ایران را از مقطع دوره قاجارها تا حوادث مشروطه به بحث بگذارد. در این رساله رابطه متقابل اندیشه ها و تاریخ سیاسی کشور با اتکا به حوزه اصلی اندیشه و عمل یعنی احکام شرع موردبررسی واقع شده و شکل گیری اندیشه های موازی با گفتار مسلط که مبدأ روشنفکری ایران و به واقع حاشیه بودند و در مقابل متن؛ مورد ارزیابی قرارگرفته است و مبانی و مبادی و به عبارتی تبار این اندیشه ها بررسی می شوند. رساله حاضر، بر آن است که اندیشه ها در قالب انواع و اقسام ایدئولوژی های باستان گرایانه و یا نظرات معطوف به استقرار حکومت مقتدر که اندیشه های حاشیه ای خوانده می شوند، را بررسی کند.