کتاب حاضر، مجموعه ای از چهار پژوهش در حوزة فرهنگ است که از دیدگاهی جامعه شناختی مورد بررسی قرار گرفته است. در پژوهش، نخست تحول نام گذاری کودکان تهرانی بین سال های 1345 تا 1375 بررسی شده است. در پژوهش دیگر تحول نام گذاری کودکان در میان چهار گروه قومی ایران ـ بلوچ، ترکمن، کرد، عرب ـ تحلیل شده است. پژوهش بعدی به موضوع نوقلمان و فرار مغزها اختصاص دارد و پژوهش پایانی با عنوان «تیپولوژی نوقلمان»، وضعیت افرادی را که برای نخستین بار اقدام به انتشار کتاب کرده اند، بررسی می کند. هدف از این پژوهش ارتقای دانش اجتماعی در زمینة کتاب و نویسندگی و نیز معرفی سیاست هایی در جهت بهبود وضع نویسندگی و خلاقیت ادبی و علمی ذکر شده است. در پایان کتاب، نمایة موضوعی به ترتیب حروف الفبا ضمیمه شده است.