در این کتاب با بررسی انتقادی 50 سال فعالیت سیاسی ملکم خان، دستاوردها و تاثیرهای اندیشه و عمل او به عنوان نظریه پرداز نوسازی سیاسی در صدر مشروطه معرفی شده است. در عین حال، این بررسی پرتوی می افکند بر نقش روشنفکران ایران در دگرگونی های سیاسی-اجتماعی در دوره ای که به نهفت مشروطیت انجامید. فصل اول کتاب شامل تحلیل سه دوره ی متمایز فعالیت سیاسی ملکم است. به علاوه از آن جا که ملکم خان از تاثیرگذارترین روشنفکران صدر مشروطه بود، هر پژوهشگر تاریخ که به بررسی این دوره پرداخته، خود را ناگریز دیده است که نسبت به فعالیت های سیاسی او موضع گیری کند. در فصل دوم کتاب آرای برخی پژوهشگران، به ویژه آرای ماشاالله آجودانی در کتاب «مشروطه ایرانی» ، در ارتباط با فعالیت های سیاسی ملکم با رویکردی انتقادی تحلیل شده است.