گرچه اومانیسم مقوله ای است که در اصل به عصر نوزایی و دوران روشنگری بر می گردد. امروز نیز به لحاظ ایدئولوژیک و مفهومی همچنان محور مباحث دنیای مدرن و حتا پسامدرن است. مقوله ای که دامنه ی معانی و بسترهای ممکن آن گستردگی نامعلومی دارد و از این رو د رکتاب حاضر از دیدگاهی کثرت گرایانه بررسی شده و لایه های مختلف معنایی آن در بسترهای ایدئولوژیک گوناگون و دورانهای تاریخی مختلف نشان داده شده است. به جای تعریفی قالبی و ساده نگرانه، از اومانیسمهای گوناگون در دولت شهرهای ایتالیایی سده پانزدهم، در کشورهای پرتستان شمال اروپای سده ی شانزدهم، در خردباوری روشنگری، در نهضت رمانتیسم، نزد بورژوازی اروپایی، نزد لیبرال ها و انقلابیان، از دید نازی ها و اقران آنان، و نیز متفکرانی چون هایدگر و فوکو و آلتوسر سخن گفته شده است.