بیان کارکردهای مختلف ذهن انسان با توجه به دیدگاه امام علی(ع) در نهج-البلاغه است. در این نوشتار با توجه به مفاد جمله¬ای کوتاه از امام علی در کتاب نهج¬البلاغه، به تبیین کمیت و کیفیت عملکرد ذهن در فراگیری علوم و سایر ادراکات انسان پرداخته شده و عوامل مؤثر بر فرآیند عملکرد ذهن بیان شده است. نویسنده به همین منظور به بررسی مسایلی همچون: برداشت¬های مختلف ذهن انسان، تأثیر مفاهیم معنوی بر آن، اثر محیط پیرامون بر ذهن، آثار جسم و طبیعت بر آن، دیدگاه علوم جدید در مورد ذهن، ماهیت آن از دیدگاه علوم عقلی، تأثیر ذهن بر رفتار انسان، نسبت بین ان با نفس انسان، مهندسی ذهن، بیماری¬های مربوط به آن، ترمیم حیات آن و لزوم نگرش جدید نسبت به ذهن و کارایی¬های مختلف آن پرداخته است.