موضوع این کتاب بررسی مبانی، اصول و قواعدی است که عرفان عملی در اسلام بر آن مبتنی است و روش زیست و نحوه سیروسلوک سالکان و راهیان راه معرفت براساس آن تنظیم می شود. همچنین مبنای سیر و سلوک در عرفان اسلامی و دستورالعمل ها و شیوه زیست عارفان بزرگ جهان اسلام و اغلب سلاسل تصوف با ذکر نمونه واکاوی می شود. کتاب این مباحث را دربر می گیرد: مبانی هستی شناختی و انسان شناختی عرفان عملی، تمایز عرفان عملی از اخلاق و حکمت عملی، تمایز شریعت، طریقت و حقیقت، اخلاق عرفانی و سه مرحله آن (اخلاق پیش از سلوک، هنگام سلوک، پس از سلوک)، ادوار تاریخی عرفان عملی و ربط تشیع و عرفان، سیروسلوک، اهداف و اصول، مقامات و منازل عرفانی (خصوصاً در منزل توبه و عشق)، فنون مراقبه و آفت های سیر و سلوک و درنهایت نهادهای تاریخی و اجتماعی عرفان.