کتاب حاضر پژوهشی است در حوزة مباحث نظری ادبیات تطبیقی (فارسی ـ عربی) که در دو بخش به مبانی نظری ادبیات تطبیقی در زمینه های ادبیات تطبیقی فارسی ـ عربی تا قرن هفتم هجری اختصاص یافته است. در بخش نخست، موضوعاتی از قبیل تاریخچه، تعریف، شاخه ها و مکاتب برجستة ادبیات تطبیقی، ادبیات ملّی، نقد نقوذ، ادبیات عمومی و ادبیات جهانی بررسی شده است. در بخش دوّم به عواملی مانند جنگ ها، مهاجرت ها، رویدادهای سیاسی و روابطی پرداخته شده است که زمینه ساز داد و ستدهای گسترده میان ادبیات فارسی و عربی شده اند. این پژوهش نشان می دهد زبان، به ویژه در حوزه ادبیات فارسی و عربی به تنهایی ملاک قابل اعتمادی برای تعیین مرز ادبیات ملل نیست و باید به مقوله های فرهنگی، هویت ملّی یا روح ملّی آثار، بیش از صورت زبانی (آوای ملفوظ) آنها توجّه شود.