تبیین تحولات سیاسی ـ نظامی جنگ ایران و عراق برای توضیح علل و چگونگی وقوع رخدادهای جنگ، از زمان جنگ آغاز شد و پس از آن نیز ادامه یافت. در این روند، برخی از حوادث و عوامل، زمینه های شکل گیری رویکردهای جدید را در مواجهه با موضوع و مسائل جنگ فراهم ساخت. ملاحظات سیاسی مختلف همراه با حضور نسل جدید در جامعه ی ایران و طرح مطالبات و نگرش های جدید سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، نگرش متفاوتی را در خصوص مسائل اساسی و بنیادین اجتماعی، سیاسی و اعتقادی از جمله نتایج و دستاوردهای جنگ ایران و عراق ایجاد کرد. کتاب حاضر جلد پنجم از مجموعه ی "نقد و بررسی جنگ ایران و عراق" است. نگارنده در این مجلد نخست گزینه های مطرح در مقاطع مختلف جنگ از جمله اجتناب پذیری یا اجتناب ناپذیری از ادامه ی جنگ و سپس علت تصمیم گیری و پیامدهای آن را بررسی می کند. از این طریق مشخص می شود که هر تصمیمی در چه شرایطی و در برابر چه گزینه ای اتخاذ شده است. در بخش دیگری از کتاب نیز تجربیات حاصل از جنگ و تاثیر آن بر مدیریت بحران های پس از جنگ ارزیابی می گردد.