کتاب حاضر، کاوشی تئوریک در بررسی مقوله ی علل تاریخی و فرهنگی انحطاط مدرنیته ی سطحی و تقلیدی در ایران است. در کتاب در بستر نقادی های تئوریک، به برخی دقایق مهم تاریخ معاصر ایران اشاره شده است. مفروض بنیادین کتاب اعتقاد به ضعف ذاتی و ناکارآمدی مدرنیته ی تقلیدی استعماری در ایران و ضرورت گذر از آن به سوی تجدد طلبی اسلامی متناسب با فرهنگ خودی است. کتاب در پنج فصل تدوین یافته است: در فصل نخست، مفاهیم سکولاریسم، غرب، و تجدد و ترقی تبیین و هر سه مفهوم از جنبه ی حقیقی و تاریخی تحلیل گردیده است؛ در فصل دوم فرآیند تاریخی تمنای تجدد و ترقی ایران از تمنای فن آوری تا تولای ایدئولوژی فرنگی بررسی شده است. در این فصل تلاش گردیده با استناد به عینیت های تاریخی، کیفیت شکل گیری جریان های تجددطلبی ایران ارزیابی گردد. نیز تاثیراتی که بر تحولات این دوران دارند؛ در فصل سوم به علل ناکامی و ناکارآمدی اندیشه ی تجددطلبی و ترقی خواهی متفکرانه (مدرنیته و مدرنیسم) پرداخته شده است؛ در فصل چهارم مفهوم روشنفکری به عنوان یکی از مفاهیم جنجال برانگیز تحولات دوران معاصر ایران به چالش کشیده شده و به دلایل عدم انعقاد نطفه ی روشنفکری و روشنگری تحت شعارهای تجددطلبی مقلدانه اشاره گردیده است؛ فصل پایانی نیز به بررسی یکی دیگر از مفاهیم تحولات دوران معاصر ایران یعنی ملی گرایی و ناسیونالیسم اختصاص دارد.