حماسه عرفانی، تلفیق و آمیزه ای است از دو نوع ادبی حماسه و عرفان که در ادب کلاسیک نمونه های آن را در اشعار سنایی، مولانا و عطار می بینیم. در شعر معاصر نیز خصوصاً در سروده های جنگ و در اشعار انقلابی مصادیق این تلفیق فراوان به چشم می خورد. یکی از مؤلفه های اصلی حماسه عرفانی جهاد و مبارزه است. از آنجا که شعر معاصر ایران رویکردها و جریان های تازه و بدیعی را به چشم دیده است، در اشعار انقلابی معاصر مفهوم دیگری با عنوان جدال با مدرنیته را می توان به مؤلفه های اشعار حماسی عرفانی افزود. در این مقاله تلاش شده تا مفهوم جدال و جهاد در حماسه عرفانی با تکیه بر شاخصه های اصلی آن در سروده های دفاع مقدس مورد بررسی قرار گیرد.