در وجه دیگر نبوغ اخلاقی فردوسی، توانی به او بخشیده که در روابط آدمیان، چه دوست، چه دشمن، جانب انصاف را نگه دارد؛ و این یکی از درخشان ترین، زیباترین و انسانی ترین وجوه شاهنامه است که آن را بر همدوش با ایلیاد از یک سو و تراژدی های یونانی از سوی دیگر می نماید. در این فراروند، همان طور که ایرانیان نیز در لحظاتی، ویژگی های ناپسند و حتی ضد انسانی دارند، مانند آنچه که در رفتار نوذر شهریار و کیکاووس و پهلوانی چون طوس دیده می شود و این خود، به تنهایی می تواند زمینه ای بدیع برای شناخت دقیق تر شاهنامه فراهم آورد. تورانیان دشمن، گاه جلوگاه ویژگی های پسندیده اخلاقی و شخصیتی هستند که به آنان وجوه انسانی بخشیده است، به شیوه ای که ما نیز با تورانیان هم داستان و همدرد می شویم و از دریچهٔ چشم آن ها، به جهان و بازی های آن می نگریم.