جریان شناسی و شناخت از گروه های سیاسی و اجتماعی در ایران، نیاز به تأمل اساسی دارد. زیرا برخلاف ظهور تشکّل های سیاسی و مدنی در دو قرن اخیر، در قبل و بعد از انقلاب اسلامی، کم تر با گروه های ثابت و مؤثر بر مردم و دولت مواجه هستیم. همچنین تشکّل های سیاسی و غیرسیاسی عمدتاً ناموفق بوده اند. بررسی علت عدم توفیق احزاب در ایران، نیاز به پیش شرط های اساسی دارد و آن شناخت دقیق از ابعاد و زوایای گروه هاست. از این رو در کتاب حاضر به موضوع متغیرها و شاخصه های جریان شناسی سیاسی پرداخته شده است. در این پژوهش اولاً متغیرهای شانزده گانه پیشنهاد گردیده که بیش تر ابعاد سیاسی، اجتماعی و... را شامل می شود. از جملة آنها عبارت است از: پیشینة سیاسی گروه از تأسیس تاکنون، ساختار تشکیلاتی گروه، شکل و الگوی حکومت مطلوب، و نگاه به رابطة دین و سیاست و...  ؛ ثانیاً برای هر یک از متغیرها، پنج شاخصة قابل اندازه گیری پیشنهاد شده که مجموعاً نزدیک به ۸۰ شاخصه ارائه گردیده است. به کمک آنها می توان به دقّت قابلیت ها، دیدگاه ها، تعامل ها، تعارض ها و سوابق و.... گروه ها را اندازه گیری کرد.