گستردگی زبان ها و گویش های ایرانی که خود بازمانده زبان ها و گویش های ایرانی میانه و باستان اند، به گونه ای است که امروزه بخش بسیار مهم و قابل توجهی از آن ها در بیرون از مرزهای جغرافیایی سیاسی ایران قرارگرفته اند. در حال حاضر زبان ها و گویش های آسی، تاتی، تالشی و کردی در مناطقی از قفقاز، داغستان، گرجستان و ارمنستان تکلم می شود. گروه های دیگری از گویش های ایرانی نیز از وضعیت مشابهی در کشورهای اطراف برخوردارند. با توجه به اهمیت و ارزش حفظ این گویش ها، هر ساله همایش هایی در خصوص آن ها برگزار می شود. کتاب حاضر مجموعه مقالات دومین همایش بین المللی زبان ها و گویش های ایرانی در گذشته و حال است.