این کتاب جلد نخست از یک مجموعه ی سه جلدی است که در آن آثار تاریخی ورارود (ماورالنهر) و خوارزم (آسیای میانه) معرفی شده است. کتاب حاصل مسافرت و مشاهدات محلی و تحقیقات گسترده ی استاد منوچهر ستوده درباره ی آثار تاریخی شهرها و مناطق مختلف ورارود (ماورالنهر) و خوارزم است. مطالب کتاب مجموعه ای از تحقیقات مولف درکنار یادداشت های مفصل مسافرت پس از مشاهدات محلی و عکس هایی از آثار تاریخی مناطق یاد شده است. در جلد اول (کتاب حاضر)، ابتدا کلیاتی درباره ی جغرافیای تاریخی ورارود و سپس سال شماری از وقایع مهم آن خطه آمده است. آن گاه از مشخصات و مصطلحات معماری این سرزمین سخن رفته است. بخش دوم و اصلی کتاب حاوی اطلاعات مفصلی از جغرافیای تاریخی و آثار تاریخی دو شهر سمرقند و بخاراست. در پایان کتاب بیش از صد صفحه به عکس های سیاه و سفید از آثار تاریخی دو شهر یاد شده به چاپ رسیده است. بر اساس یادداشت  اول کتاب، دو جلدی بعدی به سایر شهرها و مناطق آن سرزمین اختصاص خواهد داشت.