در این کتاب اندیشه ی "میرزا ملکم خان ناظم الدوله" در حوزه های گوناگون اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و عقیدتی بررسی می شود. بخش نخست شامل درآمدی بر تفکر ملکم و زندگی نامه ی اوست که همراه با بحث اسلام و مدرنیته، و معرفی انجمن فراموش خانه و جامع آدمیت، تدوین گردیده است. بررسی اندیشه ی اصلاحات ملکم و معرفی فعالیت روزنامه نگاری او در روزنامه "قانون" مباحث بعدی کتاب هستند. برای مثال، در کتاب خاطرنشان شده است: "ملکم نتیجه می گیرد که آن چه جهان غرب در دانش و فن و جلوه های گوناگون مدنیت پدید آورده ثمره ی دانش تجربی (علم کسبی) است، و اکنون که چنین اندوخته ی عظیم و ارزشمندی در اختیار غرب است، بخردانه آن است که ایرانیان دستاوردهای فرهنگ را تقلید کنند.... از دید ملکم، پیشرفت غرب در دانش و فن به او مرجعیتی بخشیده که سایر بخش های جهان را به پیروی از آن ناگزیر ساخته است. در حقیقت او پدیده ی مدرنیته را دارای گسترشی ناگزیر می داند و در این عقیده چنان جزمیتی نشان می دهد که سیاست دست اندازی غرب را به سرزمین های دیگران، موافق آیین و حکمت خداوندی می داند که سرنوشت آن را مقرر داشته است".