پژوهش حاضر، جلد سوم از مجموعة «بازشناسی تحلیلی نظریه های مدرن جامعه شناسی در دوران مدرن» و جلد هفتم از مجموعة «تخیل جامعه شناختی در بستر تاریخ جامعه شناسی» است. در این اثر، بخش مهمی از دستگاه های نظری جامعه شناسی در میان سال های 1918 تا 1960 میلادی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این سال ها برابر با سال های پایانی جنگ جهانی اوّل، دورة گذار بحران اقتصادی آمریکا، جنگ جهانی دوم و جشن های اجتماعی دهة شصت است. نگارنده در این دفتر، دیدگاه های نظریه پردازان نسل دوم را براساس قواعد جامعه شناسی نظری و جامعه شناسی معرفت نظریه، بازشناسی و تحلیل کرده است. بر این اساس، مطالب اثر در پنج بخش کلّی تنظیم شده است. بررسی بنیان گزاری تفسیرگرایی آمریکایی، نظریة انتقادی و دیالکتیکی، نظریة تفسیرگرای آمریکایی و نظریة ساختی ـ کارکردی و انسجامی، از جمله محورهای اصلی پژوهش حاضر است.