مرکزیت تشیع دوازده امامی در طرح توسعه شاهنشاهی صفوی قابل انکار نیست،اما انبوهی از عوامل مهم دینی و قومی و سیاسی نیز در سده شانزدهم ایفای نقش می کردند.اصلا پیش فرض کتاب حاضر همین است که مدعیات ایدئولوژیکی صفویه در قرن شانزدهم بازتاب همین تنوع بی سابقه بود و این مه همین نرمش پذیری آن ها امکان گذارشان از قالب نهضت عرفانی محلی به سطح یک شاهنشاهی سیاسی و ظهورشان به عنوان دولت اسلامی پیشامدرن بالنده را فراهم آورد.در این میان شناخت از نقش دبیر خانه صفوی و دیوان انشا یا دارالانشا به فهم ما از خود شناسی جعمی نخبگان در ایران سده شانزدهم یاری خواهد داد،چرا که اسناد مکاتبات دیپلماتیک دربار صفوی شاخص مهمی در مورد این مقوله تغییر مشروعیت ها در سده شانزدهم است،آن هم وقتی چنین قالب گفتمانی (عرفانی،منجی گرایانه،روحانی سالارانه،شاهانه،شاهنشاهی)در زمان نسبتا کوتاهی یکی پس از دیگری اتخاذ و تعویض می شوند.اما همواره یک اصل مرکزیت داشت:شاهان صفوی باید به نیابت از امامان شیعه نیز حکومت می کردندو خود را متولی مذهب شیعه و نماینده تام الاختیار اهل بیت می نمایاندند.