در کتاب حاضر، زندگی، شخصیت، اندیشه ها، فعالیت های اجتماعی و مبارزات سیاسی "یونس" معروف به "میرزاکوچک خان" یا سردار جنگل (1259-1300 شمسی) بررسی شده است. علاوه بر آن، مکاتبات سردار جنگل، همراه با گزیده ی اسناد در کتاب فراهم آمده است. ضمن آن که به اهداف و فعالیت های قیام جنگل، نیز دیدگاه های این جنبش، و تاکید میرزاکوچک بر حقوق انسانی، اتحاد اسلامی و عدالت خواهی اشارتی شده است. میرزاکوچک تحصیلات مقدماتی خود را تا سال 1273 در مدارس رشت گذراند و از پس به تحصیلات عالیه از صرف و نحو و معانی و بیان و منطق و مختصری از فقه و اصول پرداخت. آن گاه عازم تهران شد و در مدرسه ی محمودیه ادامه ی تحصیل داد و این زمان مصادف با آغاز انتشار افکار و اندیشه های آزادی خواهان و روشنفکران بود و میرزاکوچک نیز بدان گرایش یافت و در رشت به فعالیت های سیاسی علیه رژیم استبداد دست زد. پس از فرمان مشروطه، وی انجمنی با شرکت میرزا محمد انشائی به نام "انجمن روحانیان" تاسیس کرد. این انجمن با روی کار آمدن محمدعلی شاه و فرمان او بسته شد و در پی آن، اعضای انجمن متفرق و متواری شدند. پس از جنگ جهانی اول، قوای روس، انگلیس و عثمانی، هریک وارد ایران شدند و اوضاع عمومی کشور پریشان شد. مشاهده ی این فجایع میرزا کوچک خان را آسوده نگذاشت و پس از آن، کمیته ای به نام "اتحاد اسلام" تشکیل داد و با تهیه ی اسلحه، قیام خود ر از جنگل تولم گیلان آغاز کرد. اما این قیام پس از هفت سال با پشت سر گذاشتن فراز و نشیب های بسیار، با شهادت میرزا کوچک خان به پایان رسید.