این کتاب نقدی عالمانه و محققانه بر کتاب سه‌ جلدی مطهری به نام حماسه‌ی حسینی است. این اثر علاوه بر عمق مطلب و محتوا، از گستردگی دامنه‌داری در موضوعات موردبحث برخوردار است. درواقع، نویسنده بهترین شیوه‌ی نقد را که توأم با احترام فراوان به شخصیت علمی مطهری است در پیش گرفته. چنین روشی می‌تواند درسی بس آموزنده برای همه‌ی نقادان عرصه‌های گوناگون باشد. صالحی در مقدمه‌ی کتاب یادآور شده: «اگر عالمی در مسئله‌ای عالمی دیگر را نقد کند، این به معنای آن نیست که دو عالم عالم در دو صف و مقابل هم قرار دارند و بین آن دو معارضه و کدورت وجود دارد، بلکه به معنای این است که اجتهاد آن دو در این مسئله متفاوت است و طبیعی است که در این گونه بحث‌های علمی، دلیل در مقابل دلیل دیگر قرار می‌گیرد نه عالمی در مقابل عالم دیگر». (صالحی نجف‌آبادی 1379: 27). او انگیزه‌ی نوشتن نقدش را چنین بیان می‌کند: «پس از انتشار جلد سوم حماسه‌ی حسینی، یک بار همه‌ی آن را به دقت خواندم و چنین دریافتم که آن شهید بزرگوار در طول چندین سال هر وقت کتابی را درباره‌ی امام حسین می‌خوانده‌اند یادداشت‌هایی را به‌سرعت و به‌‍طور ابتدایی می‌نوشته‌‌اند که بعداً به آن‌ها مراجعه کنند... در این یادداشت‌های ابتدایی بعضی از برداشت‌های سطحی از کتاب شهید جاوید وجود دارد که مطابق با واقع نیست و نسبت‌هایی به اینجانب داده شده است که برخلاف حقیقت است... در این‌جا اگر من خاموش بنشینم گناه است و واجب است حقیقت را بگویم و برای بیان واقع و برای ثبت در تاریخ چاره‌ای جز نقد کردن معظم‌له نداشتم، و این اولین انگیزه‌ی این‌جانب برای نوشتن این نقد بوده است که مرا به حکم عقل و شرع ملتزم نموده که حقیقت را بگویم و از آن دفاع کنم...» (صالحی نجف‌آبادی 1379: 30 و 31). بخش پایانی کتاب که عنوان خاتمه یا مؤخره دارد، اختصاص دارد به پیام یا پیام‌های این نقد مبسوط و در آن چنین آمده است: «پیام کلی کتاب از آغاز تا انجام آن این است که ما باید بارها گفته‌ها و نوشته‌هاو باورها و تحلیل‌های خود را در مورد تاریخ امام حسین (ع)، بلکه همه‌‍‌ی شخصیت‌های بزرگ و الهی بر مبنای تحقیق استوار کنیم نه تقلید و نه اعتماد به هر نقل و به هر گفته و نوشته‌ای.»
انصاف این است که مرحوم صالحی در این اثر حق مطلب را به نحو احسن ادا کرده و از جاده‌ی عدل و انصاف خارج نشده است. و چون او از راه استدلال این راه را طی کرده و به‌شیوه‌ی اجتهادی به نتایج موردنظر خویش رسیده است ارگ احیاناً کسانی نظری غیر از نظر او دارند و آن نظر را نمی‌پسندند، لازم است از راه اقامه‌ی دلیل وارد شوند و به‌شیوه‌ی اجتهادی او را نقد کنند، نه‌این‌که مخالفت با نظرات او جنبه‌ی تقلید از این و آن و پیروی کورکورانه از جناح و گروه خاصی داشته باشد. صالحی می‌نویسد: «نگاهی به حماسه‌ی حسینی استاد مطهری از جمله‌ی تألیفات من است که بیش از تألیفات دیگر برای آن زحمت کشیده‌‌ام و یکی از تألیفاتی است که از آن خشنودم و انتظار دارم طالبان حقیقت آن را با دقت بخوانند... من آنان را از خواندن آن بی‌نیاز نمی‌دانم» (صالحی نجف‌آبادی 1386: 299 و 300).

[کتاب‌نامه:
صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌الله (1379)، نگاهی به حماسه‌ی حسینی استاد مطهری، تهران: کویر.
صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌الله (1386)، قضاوت زن در فقه اسلامی همراه چند مقاله‌ی دیگر، تهران: امید فردا.]


به قلم محمدعلی کوشا، ماهنامه‌ی «شهر کتاب»، سال یکم، شماره‌ی چهارم.