شرح مباحث نحوی مندرج در کتاب سیوطی یکی از کتب آموزشی ادبیات عرب جهت تحصیل طلاب علوم دینی است. در این مجلد ضمن بیان تاریخچه ای اجمالی از علم نحو و تقسیم کلام به اسم و فعل و حرف به تبیین قواعد مربوط به هر یک از آنها پرداخته شده است. در ادامه اقسام کلمه یعنی اسم و فعل و حرف و ویژگی های آنها و قواعد نحوی مربوط به هر یک از آنها مورد بحث و بررسی قرار گرفته و علایم اسم و فعل و حرف، شباهت های لفظی و معنوی اسم و فعل، احکام معرب و مبنی، معرفه و نکره و برخی از نشانه های اسم و فعل بیان گردیده است. بیان احکام و قواعد مربوط به اسم مانند احکام ضمایر، لقب و کنیه، انواع علَم، اسم اشاره، مفرد، تثنیه و جمع، اقسام الف و لام تعریف، مبتدا، فاعل، عطف و برخی دیگر از نشانه های اسم از دیگر مندرجات این مجلد است.