از اواخر دوران قاجار، به موازات آشنایی با تمدن غرب و توجه یافتن به عقب ماندگی اقتصادی و فرهنگی کشور، گرایش به تحلیل و احیای گذشته باستانی و تمدن پیش از اسلام ایران پدید آمد .از این جریان که در دوره رضاشاه از شدت و گسترش بسیار فزون تری برخوردار گردید :با عنوان "باستان گرایی "یاد می شود .بدین ترتیب، کتاب حاضر مشتمل است بر :بررسی علل پیدایش این جریان، و ریشه های فکری سیاسی و اجتماعی آن، رابطه آن با ناسیونالیسم، دموکراسی، شرق شناسی و گرایش به سره نویسی، سیر تاریخی آن، از دوره ناصری، یعنی زمانی که اولین زمزمه های این جریان شروع شد، تا پایان حکومت رضا شاه، و معرفی برجسته ترین نمایندگان و نظریه پردازان این جریان فکری و کتب و نشریات مبین این دیدگاه، هم چنین بهره برداری های سیاسی گوناگونی که از این گرایش شده است .کتاب در سه بخش تنظیم شده است :بخش اول :در علل باستان گرایی در ایران "از چهار فصل تشکیل شده است .فصل نخست به جریان ریشه یابی علل عقب ماندگی ایران از علم و تمدن جهانی، از دیدگاه روشنفکران اختصاص داده شده، افزون بر آن علت اجتماعی و ذهنی این پدیده، همراه با اندیشه سه تن از پایه گذاران و نظریه پردازان باستان گرایی ارزیابی می گردد که عبارت اند از" :آخوندزاده"، "جلال الدین میرزا قاجار "و "میرزا آقا خان کرمانی ."در فصل دوم، به تاثیرات غرب و تحولات آن به ویژه رنسانس، بر این گرایش ایرانیان به تاریخ باستانی خویش، اشاره شده و فصل سوم نیز به ناسیونالیسم و رابطه آن با باستان گرایی اختصاص یافته است .فصل چهارم به بررسی شرق شناسی و مبانی آن و تاثیراتی مربوط می شود که به گرایش ایرانیان به تاریخ قبل از اسلام انجامید .در بخش دوم سیر جریان باستان گرایی و مراحل آن بررسی گردیده، همچنین شخصیت های مهم و نیز مجلات و روزنامه هایی که در این جریان نقش داشته اند معرفی شده اند .بخش سوم و آخر کتاب به سیر جریان باستان گرایی در زمان پهلوی اول و چگونگی زمینه سازی و کمک این جریان برای صعود پهلوی ها به تخت سلطنت و چگونگی برخورد رضاشاه با این جریان اختصاص یافته است .فهرست منابع و فهرست راهنما پایان بخش کتاب است .