خواجه شمس الدین محمد «حافظ شیرازی»، بزرگترین غزلسرای ایران و یکی از برجسته‏ترین شاعران ایرانی در تمام ادوار تاریخ است. اشعار او که عمدتا شامل «غزلیات» و اندکی نیز مثنوی و رباعی است، در صدر «ادبیات غنایی» ایران جای می‏گیرد و همواره مورد توجه و شرح و تأویل بوده است. نظم کنونی دیوان حافظ، تنها بر اساس الفبای قافیه‏های پایانی در غزلهاست، و تا کنون کسی توفیق نیافته است که نظمی موضوعی و یا بر حسب تاریخ تقریبی این سروده‏ها (سروده‏های ایام جوانی، کمال و پیری) بدانها ببخشد. محور اصلی در مضامین این غزلیات، «عشق» و «مستی» است، که به عقیده برخی، سراسر حکایت از عشق الهی و شرابی معنوی دارد و به پندار برخی دیگر، عمدتا حکایتگر نیازهای انسانی و نمایی از عشق‏های زمینی و باده‏های انگوری است. پژوهشگران معاصر بر آن هستند که عشق و مستی در دیوان حافظ، در برهه‏ای از روزگار و حیات او، می‏تواند آسمانی و گاه نیز زمینی بوده باشد. افزون بر اینکه در برخی موارد عشق‏هایی ادبی و خنثی نیز در دیوان حافظ می‏توان یافت.