بررسی و تحلیل زندگانی، به ویژه اصلاحات و اقدامات سیاسی و اجتماعی((میرزا تقی خان امیرکبیر)) موضوع تحقیق حاضر را تشکیل می دهد که در شش فصل سامان  یافته است :مطالب فصل اول با عنوان((زمینه)) به توصیف زمینه تاریخی اصلاحات  امیرکبیر، رشد و شکوفایی شخصیت امیرکبیر و صدارت او مربوط می شود .در فصل  دوم از مهم ترین اصلاحات و اقدامات میرزا تقی خان سخن به میان آمده که از آن  جمله اند :تامین وحدت کشور، سرکوب شورش های داخلی، اصلاحات مالی، رونق صناعت  و فلاحت، روابط خارجه .در فصل سوم با عنوان((نکاتی درباره ترکیب قهر و مسالمت  در سیاست امیر)) به شورش فوج قهرمانیه، قیام سالار و جایگاه امیر در افسانه های  عوام اشاره شده است .در فصل چهارم که((آرایش قوا)) نام گرفته وضعیت دهقانان،  زمین داران، تهیدستان شهر، کسبه و تجار، دیوانیان و لشکریان، اوضاع بین المللی  و به بطور کلی وضعیت داخلی کشور ـ مقارن اقدامات امیرکبیر که اصلاحات او را  با شکست مواجه ساخت ـ شرح و بررسی شده است .در فصل پنجم به زمینه و حوادثی  اشاره می شود که موجبات شکست اصلاحات و سقوط امیرکبیر را فراهم ساخت .آخرین فصل  کتاب مبحثی است با عنوان((چند کلمه ای درباره نضج سرمایه داری در ایران در  مقایسه با ژاپن)) .کتاب با((پیشگفتار))، ((حواشی)) و ((کتابنامه)) به پایان  می رسد .